فن رادیاتور چیست، چگونه کار می‌کند و علائم خراب شدنش چیست؟

در داخل وسیله‌ی نقلیه‌ی شما اجزای مهمی وجود دارد که مستقیماً به عملکرد روان و درست ماشین شما مربوط می‌شوند، بدون کارکرد درست فن رادیاتور، در رسیدن از نقطه‌ی A به نقطه‌ی B تجربه‌ی بدی خواهید داشت، فن رادیاتور وظیفه دارد هوای خنک را در درون رادیاتور اتومبیل به جریان در بیاورد.

بدون عملکرد صحیح این قطعات، وسیله‌ی نقلیه‌ی شما قادر به عملکرد در سطح مطلوب نخواهد بود. اگر بخشی از اتومبیل شما عملکرد نامتناسبی داشته باشد، احتمال تأثیر منفی روی سایر اجزا نیز افزایش می‌یابد. یک مکانیزم معیوب در یک سیستم می‌تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر دیگر اجزا و مکانیزم‌های سیستم تأثیر بگذارد، که باعث می شود دستگاه خراب شود، نادرست کار کند یا کارهایی را انجام دهد که نباید انجام دهد. یک قسمت از اتومبیل که برای یک سواری راحت ضروری است فن رادیاتور است.

کارکرد فن رادیاتور چیست؟

فن رادیاتور بین رادیاتور و موتور قرار گرفته و وظیفه‌ی خنک سازی خودرو را بر عهده دارد. این فن‌های خنک‌کننده‌ی رادیاتور مخصوصاً در مواقعی اهمیت دارند که سرعت ماشین شما کندتر از آن است که جریان هوای خارجی به خودی خود از شبکه‌ی رادیاتور عبور کند و آن را خنک کند، و همچنین در زمان‌هایی که وسیله‌ی نقلیه‌ی شما ثابت ایستاده است ولی در حال کار است.

برای مثال ماشین آلات راهسازی یا معدنی ممکن است زمان زیادی را در یک نقطه بایستند یا حرکت کمی داشته باشند.فن برقی خنک‌کننده‌ی رادیاتور، که بر اساس دمای داخلی خودرو روشن و خاموش می‌شود، بهبودی نسبت به فن‌های موتور-محرک (engine-driven) است که سرعتشان بطور معمول در همان مواقعی که بیشترین نیاز بهشان است، کاهش می‌یابد. فن خراب می‌تواند باعث داغ کردن موتور شما شود.

دو نوع فن

دو نوع فن رادیاتور وجود دارد که در ماشین شما می‌تواند باشد: مکانیکی یا برقی.

مکانیکی

فن مکانیکی رادیاتور عموماً در اتومبیل‌های قدیمی و دیفرانسیل عقب شایع است. در کامیون‌های مدرن نیز ممکن است فن مکانیکی پیدا کنید.

اکثر این فن‌های رادیاتور دارای کلاچ داخلی هستند که باعث می‌شود فن هنگام خنک شدن موتور از کار بیفتد و در مصرف انرژی و قدرت صرفه‌جویی کند.

کلاچ داخلی نیز به آن حد هوشمند است که بتواند در هنگام گرم بودن درون ماشین بچرخد و همچنین بتواند دما و زمان کار را تشخیص دهد.

فن‌های مکانیکی معمولاً در مجاورت پمپ آب نزدیک موتور قرار می‌گیرند.

برقی

این نوع فن تقریباً همیشه در خودروهای مدرن یافت می‌شود و توسط موتور الکتریکی کنترل می‌شود. هنگامی که فن خاموش و روشن می‌شود، رایانه‌ی موتور وظیفه دارد استفاده (یا عدم استفاده) از فن را بر اساس دمای خودرو تعیین کند.

چگونه کار می کند؟

حال که آشنایی مختصری با چیستی و کارکرد و انواع فن رادیاتور پیدا کردیم، وقت آن است که ببینیم چطور کار می‌کند. همان‌طور که اشاره کردیم،، دو نوع فن وجود دارد: الکتریکی و مکانیکی.

1- فن مکانیکی مستقیماً توسط قرقره‌های محرک به موتور متصل می‌شود. این نوع فن توسط کلاچی حرارتی کنترل می‌شود که گرمای رادیاتور را حس می‌کند.

پس از احساس دمای حرارت، هنگامی که موتور در دمای بالاتر از حد تعیین شده کار کند فن رادیاتور روشن می‌شود. کلاچ‌های گرما-واکنش‌ (thermo-reactive) مورد استفاده در این نوع فن‌ها طوری ساخته می‌شوند که در صورت عدم استفاده آزاد و جدا شوند، و با استفاده از گریس‌هایی که در اثر گرم شدن منبسط می‌شوند، در صورت افزایش دما باز متصل می‌شوند. در این جزء سیستم از بلبرینگ‌های شفت و مهر و موم‌هایی برای نگهداری مایع روان‌کننده (روغن) استفاده می‌شود. کلاچ‌ها معمولاً به پمپ آب موتور پیچ می‌شوند. فن کلاچ احتمال خراب شدن در حین انجام وظیفه‌ی خود را دارد. اولین راه برای خراب شدن این نوع فن قفل شدن است که باعث مصرف سوخت بیشتر و ایجاد صدای “قیژقیژ” بلندی می‌شود. حالت دوم از کار افتادن این فن، نشت گریس سیلیکونی است که باعث می‌شود فن نتواند هوا را از رادیاتور خارج کند و باعث خنک شدن اتومبیل شود.

2- فن برقی عمدتا برای بهبود عملکرد موتور و کاهش انتشار آلودگی به هوا استفاده می‌شود. از این نوع فن هم در اتومبیل‌های دیفرانسیل جلو و هم در دیفرانسیل عقب استفاده می‌شود. سنسور خنک کننده که از طریق کامپیوتر موتور فعال می‌شود وظیفه‌ی نظارت بر دمای مایع خنک‌کننده‌ی موتور را بر عهده دارد. اگر در خنک‌کننده‌ی خود رسوب می‌بینید، این نشانه‌ی خرابی رادیاتور است که ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.

بازرسی فن

حال که می‌دانیم فن رادیاتور اتومبیل چگونه کار می‌کند، احتمالاً اگر مشکلی در خود فن وجود داشته باشد، می‌توانیم آن را تشخیص دهیم. برای تعیین این‌که آیا در فن رادیاتور مشکلی وجود دارد یا خیر، باید آن را بازرسی کنیم.

برای بررسی وضعیت کلاچ فن، موتور باید خاموش باشد. احتراق را خاموش کرده و اجازه دهید ماشین شما خنک شود. در مرحله‌ی بعدی، کلاچ را از نظر نشتی از سمت جلو بررسی کنید. شفت ورودی و فنر انبساط را حتماً بررسی کنید، زیرا این نقاط به خصوص در معرض نشتی هستند. رادیاتور شما می‌تواند مسدود باشد یا نشتی کند، که باعث می‌شود اتومبیل شما داغ شود. اگر نشتی پیدا کردید، کلاچ فن رادیاتور خراب شده و باید تعویض شود. مرحله‌ی بعدی این است که تیغه‌ی فن رادیاتور خود را برداشته و بچرخانید.

اگر نمی‌توانید تیغه‌ی فن را بچرخانید، کلاچ قفل شده است. یا ممکن است حرکتی بیش از حد انجام شود که این نیز برای عملکرد سالم اشتباه است. در صورت صحت هر یک از این موارد، به متخصص مراجعه کنید. احتمالاً فن نیاز به تعویض دارد.

در آخر باید اشاره کنم که با این‌که شما می‌توانید در صورت دیدن نقصی مرتبط به سیستم خنک‌کننده‌ی وسیله‌ی نقلیه‌ی خود فن و دیگر اجزای سیستم خنک‌کننده را بررسی کنید، با این حال پیشنهاد می‌شود که خودتان تصمیم به تعمیر یا تعویض قطعات نکنید. اگر حس می‌کنید مشکلی وجود دارد به نزدیک‌ترین متخصص یا مکانیک به خودتان مراجعه کنید تا از وجود یا عدم وجود مشکل اطمینان حاصل کنید و در ادامه اقدام مناسب را انجام دهید. همچنین نمایندگی برتر رادیاتور ایران در تهران (ایل بیگی) آماده‌ی ارائه‌ی خدمت به شماست. در صورت نیاز، با ما تماس بگیرید. (اطلاعات تماس در پایین سایت)